Spacery po Warszawie. Dom Kubiaków, Szaserów 58

Tę część Grochowa*, cichą, spokojną i zieloną, lubię najbardziej. Jest dla mnie kwintesencją tego, co w Warszawie najlepsze.


Minąwszy Plac Szembeka skręcam z Chłopickiego w Szaserów. Omijam wzrokiem zupełnie tu nie pasujące (niskie na szczęście) bloki z prawej, podziwiam zgrabne bryły domków w stylu dworkowym, które zajęły kwadrat ulic między Szaserów, Boremlowską, Chłopickiego i Żółkiewskiego. Zbudowali je dla siebie w latach międzwojnia posłowie i senatorowie PPS-u. Jeszcze kilka kroków i już widzę żałośnie zdewastowany dom z figurką Matki Boskiej i rokiem budowy 1928 na ścianie upstrzonej talerzami satelitarnymi i bez litości, do gołych cegieł, odartej z tynku. Dom przy Szaserów 58 przykuwał moją uwagę nawet wtedy, gdy jeszcze nie wiedziałam, że wyrośli tu bracia Kubiakowie. Starszy Tadeusz, którego wiersze wyuczone na lekcjach polskiego wciąż dźwięczą mi w głowie ("...kiedy zasypiasz, Matka jak gwiazda nad snem czuwa...") i młodszy Zygmunt, odkryty całkiem niedawno. Autor hitowych "Mitów Greków i Rzymian", które, przyznam szczerze, nie poruszyły mnie - od dziecka fanki antyku, wychowanej na Parandowskim- tak bardzo jak mniej doceniane "Dzieje Greków i Rzymian" jego autorstwa, próba syntezy starożytnej historii z rzadka przetykana osobistymi uwagami. Jako nastolatka nie mogłam zasnąć rozpaczając nad losem ludzi przykutych dożywotnio do wioseł na galerach. Postać Spartakusa - Traka, który nie marzył ani o władzy, ani o bogactwie, a jedynie o wolności dla sobie podobnych - fascynuje mnie do dziś. Gdybym wierzyła w jakąś religię, to byłyby to mity o bogach z Olimpu, jakże ludzkich w swoich podłościach i bohaterstwie. Nic dziwnego, że wzruszyłam się czytając, że i profesor Kubiak nie mógł spać myśląc o niewolnikach...
Wielokrotnie - w wywiadach i książkach - wracał pamięcią do dzieciństwa na Grochowie, w tym dużym domu otoczonym ogrodem. To tu ukszałtowała się w nim miłość do antyku.

Po wojnie dom przejął kwaterunek i przestano o niego dbać. Mieszkała w tym budynku, spokrewniona z Kubiakami, aktorska rodzina Damięckich. Matka Kubiaków, nauczycielka w pobliskiej szkole, zajmowała mieszkanie na parterze do końca lat 60.
Na zdjęciu budynek w majowej odsłonie, kwitnące bzy i soczysta zieleń młodych liści łagodzą smutną jego starość...

*tak, wiem, że to już Gocławek, ale na granicy z moją ulubioną częścią Grochowa. Mieszkańcy tych okolic zamalowują farbą napis "Gocławek" na tablicach informacyjnych i dopisują "Grochów":)